اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

ماشاءالله و لا حول  و لا قوة الا بالله العلی العظیم

پیش گفتار

     پیشینه و سرگذشت انسان به عنوان بخشی از آفرینش؛ پر است از رخدادها و رستاخیزها و حتا رکود و جمودها و تحریف و انحطاط و انحصار و استیلا های علمی، فکری، سیاسی، فرهنگی، مذهبی و ... که هر کدام در هر برهه ای از زمان و مکان که در جهت تکامل با توجه به بداهت آن بوده، لذا آثار مثبت خود را برای فرد و اجتماع داشته است و به عکس هر کدام هم که باز در هر برهه ای از زمان و مکان، مخالف سمت و سوی کمال انسانی و در واقع رو به زوال به عنوان یک امر بدیهی گذاشته  ؛ لذا این هم عوارض و تبعات خود را برای فرد و در سطح گسترده تر جامعه داشته است. نتیجه این که هر آنچه که مانده و هر روزه بر ماندگاری اش به عنوان کمال تا آن زمان که خدا خواهد افزوده شده و می شود؛ " حق " است و هر آنچه که تا زمانی بوده و سپس رو به نابودی به عنوان زوال داشته و بر نمی گردد؛ " باطل " است[1]. پس باید حق را که توسط حضرت حق که سراسر و سرمدی حق است، آفریده شده و باز رو به سوی او دارد را بر گزید و به پیش رفت که باطل نه آفریده شده و نه باز می گردد[2].  [3]

     روشن است که پیرامون این دو گروه و سرانجامشان مطالب بسیار در کتابهای گوناگون نوشته و به تبع آن خوانده شده و البته این سیر تا آن زمان که نصر و فتح الاهی[4] بیاید ادامه خواهد داشت؛ اما مهمتر و بالاتر از تمام این ها کتاب قرآن است که از یک سو سرگذشت و سر انجام اقوام گناهکار و ستمکار را علیرغم آمدن رسولان الاهی با آیات و بینات برایشان ، و از سوی دیگر سر انجام مومنین و کنندگان کارهای شایسته را دست کم مرتبط با این دنیا که پیروی همان رسولان و آیات و بینات الاهی را کردند؛ بیان فرموده است. سرای دیگر که جای خود دارد. و تمام این ها یعنی " تاریخ بشریت "؛ گویای این امر است که مومنین و درستکاران رهایی یافتند و نام نیک از آنها به یادگار مانده است و از طرفی دیگر یعنی این که ستمگران و گناهکاران به انحای مختلف نابود شدند و نام بد از آنها به جای مانده است. پس هر کار و باوری آثار و تبعات خود را دارد و باید از تاریخ درس گرفت و آنرا اینگونه بیان کرد که تاریخ عبارت است از : جمع آوری و تحلیل دقیق رخدادهای گذشته و سازواری آنها با حال و برنامه ریزی برای آینده، تا از کمالات استفاده و از فهقراها دوری شود.

    از جمله موارد مرتبط با مقوله ی رخدادها می توان به زمان کوتاه خلافت حضرت علی ع که نزدیک به پنج سال بود اشاره کرد که همراه با جنگهای جمل، صفین و نهروان بود. وقایعی که از زمان وقوعش تا کنون  به لحاظ باورهای مربوطه محل مباحث و نظرات و تفاسیر و تعابیر و برداشت ها و نوشته های گوناگون بوده است و خواهد بود، به نحوی که آثار این ادعا را می توان هم در فضای کتابخانه ها اعم از شخصی یا عمومی فارغ از کمیت و چندانی آن ؛ و هم در فضای مجازی یافت که یکی از مصادیق آن منبعی[5] است که مبنای این بحث جهت طرح موضوع و نتیجه گیری قرار گرفته است. باشد که این اجمال بتواند مکمل دیگر گفته ها و نوشته ها در این زمینه، به یاری حضرت حق جل عظمته در تبیین و تحقق بیشتر حق برای جویندگان آن موثر اثر باشد. انشاءالله. آمین یا رب العالمین .

نکات شایان یادآوری

     همانطور که گذشت هدف این گفتار به عنوان یک مطلب تکمیلی؛ تبیین جنگهای تحمیل شده ی سه گانه ی مذکور به حضرت علی ع در دوران کوتاه و معدود خلافت ایشان و نیز پیامدهای آن با نظر داشت نکات زیر می باشد:

1-  این که پرداختن به این موضوع بدون مد نظر قرار دادن ماجرای سقیفه شدنی و امکانپذیر نمی باشد ! ؟ ؛ چرا که در اصل بروز و استمرار این وقایع همه از تبعات و عقبه ی همان ماجرای سقیفه و تصمیمات آن می باشد. یعنی اعتقاد و عمل به این موضوع  از سوی اهل سقیفه ،که جانشینی پیامبر مکرم اسلام ص به صورت انتخابی است و ...[6]  

2- اینکه این مقال به این موضوع نه بر اساس نبردهای رخ داده ی جمل، صفین و نهروان؛ بلکه بر اساس آنچه از علل و عواملی که پس از به خلافت برگزیده شدن حضرت علی ع که برخواسته از بیعت مهاجرین و انصار با وی آنهم بعد از به قتل رسیدن عثمان خلیفه ی سوم بود و منجر به این جنگ ها به ترتیب فوق شد؛ می پردازد. باشد که بدین سبک نیز مفید فایده ی جویندگان حق به یاری حضرت حق قرار گیرد. آمین یا رب العالمین.

3- این که در این مقال آنگونه که در ادامه انشاءالله خواهد آمد و دیده و نشان داده خواهد شد؛ حضرت علی ع تنها با ناکثین؛ قاسطین و مارقین روبرو نبوده، بلکه پس از جنگ نهروان به نوعی با گروهی به نام قاعدین نیز بر می خورد که در واقع اینان همان همراهان او در کارزارهای سه گانه ی جمل، صفین و نهروان بوده اند؛ که علی ع و یاران با وفایش را تنها میگذارند و نتیجه آن می شود که او به شهادت برسد و معاویه و امویان بر سرنوشتشان غالب و حاکم شوند و ...